Vitamine C

Bijna iedereen heeft wel eens extra vitamine C genomen in de vorm van een supplement. Vitamine C is van groot belang voor ons lichaam, het is namelijk een hele belangrijke antioxidant. Vitamine C wordt ook wel (l-) ascorbinezuur, ascorbaat of de antischeurbuik vitamine genoemd. In dit artikel gaan we wat meer de diepte in, vind je dit interessant? Lees dan snel verder.

Wat is vitamine C?

Vitamine C is een wateroplosbare vitamine en is essentieel voor ons¹. Essentieel betekent dat wij als mens Vitamine C niet zelf aanmaken en het daarom uit de voeding moeten halen. Planten en veel dieren kunnen zelf vitamine C produceren, superhandig, en hoeven dit dus niet binnen te krijgen met voedsel¹.

Vitamine C is een stof die makkelijk oxideert. Dit betekent dat vitamine C reageert met zuurstof, en schadelijk kan worden. De oxidatie van vitamine C wordt bevorderd door warmte, zonlicht en de aanwezigheid van metalen. Door oxidatie vermindert het gehalte aan vitamine C aanzienlijk tijdens het koken, bewaren en bewerken van voedsel². Door dit gegeven is het belangrijk om groente en fruit pas kort voor gebruik te snijden, persen of bewerken. Bij een korte bereidingstijd van groente blijft veel meer vitamine C behouden dan wanneer je het bijvoorbeeld te lang kookt. Ook het koel en afgesloten bewaren helpt om het vitamine C gehalte zo hoog mogelijk te houden.

FACT: Om zoveel mogelijk vitamine C te behouden kook je de groente in weinig water en kook ze niet langer dan nodig is!

De geschiedenis

De bekende deficiëntieziekte scheurbuik kent iedereen wel uit de geschiedenisboeken. In de 15^e en 16^e eeuw was scheurbuik een gevreesde ziekte op schepen. Het kwam vaak voor en zorgde voor veel doden. De zeelieden waren vaak lange tijd aan boord en hun voedingstoestand was zeer slecht. In 1747 werd door James Ling, de scheepschirurg, een onderzoek gedaan. En deel van de bemanning kreeg dagelijks een dosis met citroensap en bij dit deel bleven de verschijnselen uit^3-4. Hoe het kwam dat de bemanning geen klachten kreeg, wist hij niet.

Later tijdens de VOC, deden ook Nederlandse artsen onderzoek naar scheurbuik en leverden een bijdrage aan de oplossing van deze ziekte. Joan Ellerbeek, een scheepsarts, beschreef in zijn scheepsjournaal van 1776 de gunstige werking van zeewier bij scheurbuik⁵.

Het duurde nog jaren voordat men erachter kwam om welke stof het ging. De factor die ontdekt werd, werd a-scorbic-acid (tegen scheurbuik) genoemd. Het werd vitamine C genoemd, omdat vitamine A en B al ontdekt waren. Dit was in 1928^6-7.

Gelukkig voor ons treden de verschijnselen die horen bij scheurbuik pas op bij extreem lage lichaamsvoorraden aan vitamine C, maar dit betekent natuurlijk niet dat deze ziekte niet meer voorkomt⁸. Mensen met een slechte voedingstoestand vertonen vaak verschijnselen hiervan. Het begint vaak met niet-specifieke symptomen zoals vermoeidheid, depressie en geïrriteerdheid maar kan uitmonden in serieuze klachten. Serieuze klachten die horen bij scheurbuik zijn bijvoorbeeld:

• Tandvleesbloedingen- en ontstekingen,
• Onderhuidse- en inwendige bloedingen
• Bloedingen rond de haarzakjes
• Gekrulde haren en haarverlies
• Vertraagde wondgenezing

De functie

Vitamine C is betrokken bij een heleboel processen en functies is ons lichaam. Hieronder zal ik kort een aantal functies van vitamine C toelichten.

1. Antioxidant. Vitamine C is de belangrijkste in wateroplosbare antioxidant van ons lichaam. Hierdoor kan vitamine C een rol spelen bij weefselbeschadiging bij verschillende ziektebeelden maar ook bij blootstelling aan bepaalde toxines zoals sigarettenrook. Vitamine C kan ook optreden als antioxidant in onze cellen, bijvoorbeeld bij bescherming van het DNA^8.
2. Bloedaanmaak. Vitamine C is betrokken bij de absorptie van ijzer in onze darmen en daardoor dus bij onze bloedaanmaak².
3. Zenuwstelsel. Vitamine C is betrokken bij het maken en sturen van bepaalde hormonen binnen het zenuwstelsel en bij de aanmaak van bepaalde neurotransmitter en receptoren.
4. Collageen. Vitamine C is nodig voor de aanmaak van collageen. Collageen geeft structuur aan weefsels en is daardoor een belangrijk component van bijvoorbeeld bloedvaten, huid en botten⁸.
5. Cholesterol. Vitamine C is betrokken bij de omzetting van cholesterol naar galzuren. Dit kan invloed hebben op het bloedcholesterolgehalte⁸.
6. Immuunsysteem. Verschillende onderdelen van het immuunsysteem hebben vitamine C nodig. Bijvoorbeeld een goede werking van de witte bloedcellen. Witte bloedcellen vallen ziekteverwekkers aan; heel belangrijk dus.

Verder is vitamine C nog betrokken bij de aanmaak van een heleboel belangrijke neurotransmitters en hormonen. Het heeft invloed op de hoeveelheid histamine en is betrokken bij de opname van essentiële aminozuren.  Super belangrijk dus, maar voor nu te ingewikkeld om verder uit te werken.

De absorptie

Vitamine C wordt in de darm opgenomen via een transportproces dat afhankelijk is van natrium. De vitamine C absorptie is verzadigbaar en dosisafhankelijk. Dat betekent dat niet altijd alle vitamine C wordt opgenomen die je inneemt¹. De opname is beter wanneer de hoeveelheden verspreid worden over de dag. Bij een inname van 100 mg/dag wordt geschat dat ongeveer 80% wordt opgenomen⁹. Bij een grote dosis vitamine C daalt het absorptiepercentage en neemt de uitscheiding via de urine toe^1-2. Bij een hoge dosis vitamine C gaat veel niet-geabsorbeerde vitamine C via de feces (ontlasting) verloren. Dit gebeurt naast de uitscheiding via de urine bij hoge innames⁸.

Inname

Zo, nu we het theoretische gedeelte gehad hebben kunnen we het over meer praktische zaken hebben.

Weet jij bijvoorbeeld in welke groente en fruit de meeste vitamine C zit?

Ontdek het in onderstaande tabel!

Voedingsmiddel	Vitamine C per 100 gram
Spruitjes	132 mg
Bloemkool	22mg
Broccoli	38mg
Rauwkost	9mg
Rode paprika	150mg
Zwarte bessen	150mg
Gouden Kiwi	135mg
Sinaasappel	51mg
Aardbeien	60mg

Wist jij dat rode paprika de meeste vitamine C bevat?

Behoefte

De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid, voor gezonde personen van 19-70 jaar, is volgens de Nederlandse aanbevelingen 75 mg per dag¹⁰. Er zijn natuurlijke verschillende factoren die de behoefte bepalen. Ze heb je bijvoorbeeld een hogere behoefte in de periode van zwangerschap en borstvoeding. Uit onderzoek blijkt er ook een verband te bestaan tussen de vitamine C behoefte in verband met leeftijd en geslacht. Ouderen en vrouwen hebben blijkbaar een hogere behoefte¹⁰.

Suppletie met vitamine C lijkt zinvol in bepaalde situaties. Een hogere vitamine C inname gaat bijvoorbeeld gepaard met een verminderd risico op het ontwikkelen op hart- en vaatziekten¹¹. Specifiek rokers hebben bijvoorbeeld ook baat bij suppletie. Er is onderzoek wat laat zien dat rokers die een supplement nemen aanzienlijk minder kans hebben bij het ontwikkelen van hart- en vaatziekten dan rokers die geen supplement nemen¹². Mogelijk heeft suppletie met vitamine C ook effect op andere negatieve effecten van roken¹³.

Uit onderzoek blijkt dat suppletie van 500 mg/dag gunstige effecten kan hebben bij een hoog cholesterol of een hoge bloeddruk. Vitamine C kan dus effect hebben in de behandeling hiervan^14-15.

Vitamine C is betrokken bij de aanmaak van collageen in de huid en speelt ook een rol in het beschermen van de huid tegen zonblootstelling. Het is een feit dat bij het ouder worden de vitamine C concentratie in de huid afneemt. Dit gaat gepaard met rimpel vorming, meer pigmentatie, een vermindering van de huidelasticiteit, een droge huid en het slapper worden van de huid^16-17. Uit onderzoek blijkt dat wanneer de inname van vitamine C met de voeding verhoogd wordt, er minder klachten optreden op het gebied van huidveroudering^17. Een supplement lijkt dus een goed idee om huidveroudering te vertragen.

Dit zijn natuurlijk hele mooie onderzoeken om te lezen. Je kunt hieruit concluderen dat suppletie met vitamine C in veel gevallen zinvol is. Vitamine C helpt je te vechten tegen ongewenste indringers en helpt weefsels te herstellen. Een super antioxidant!

Liposomale vitamine C

Liposomen leggen een hele andere weg af in het menselijk lichaam dan traditionele supplementen. Dit verschil maakt onze supplementen nou juist zo uniek. Wanneer je een supplement neemt komt dit in de maag terecht. De maag is erg zuur met een pH-waarde van 1. Dit is zo zuur dat, wanneer dit op je vinger zou komen, je een wondje op je vinger krijgt. Je kunt je voorstellen dat een deel van de traditionele supplementen hier al verloren gaan. Onze liposomen zijn zo ontwikkeld dat ze tegen deze pH waarde bestand zijn. Wanneer de liposomen daarna in de dunne darm terecht komen worden ze opgenomen in het lymfestelsel, vervolgens afgegeven aan het bloed en daarna komen ze aan in de cel, waar ze hun werk kunnen doen. Een behoorlijke makkelijk weg dus, waarbij het liposoom intact blijft en de werkzame stof beschermt.

Traditionele supplementen worden opgenomen door de darmwand, komen in het bloed en gaan vervolgens naar de lever. Daar aangekomen worden ze bewerkt en weer afgegeven aan het bloed en komen ze in de cel. Deze weg is veel langer en het product wat uiteindelijk aan komt in de cel is veel minder ten opzichte van een liposomaal supplement.

Het grote voordeel van ons liposomale supplement is dat je je supplement echt optimaal benut. Geen weggegooid geld dus. De opname is veel hoger dan van traditionele supplementen.

Onze liposomale vitamine C is verkrijgbaar in de 500 mg en 1000 mg variant. De vitamine C wordt aangeboden als kalium- en natrium ascorbaat. De vitamine C is in dit geval verbonden aan een mineraal (kalium en natrium) waardoor de opname beter is omdat het eerder wordt herkend als een lichaamseigen stof.

Een paar feiten op een rij..

• Met liposomale vitamine C heb je het voordeel van optimale opname;
• Voor een optimale opname verspreid je de inname van vitamine C over de dag;
• Rode paprika bevat het meeste vitamine C;
• Vitamine C helpt bij de opname van ijzer;
• Vitamine C ondersteunt een goede weerstand omdat het de aanmaak van witte bloedcellen stimuleert;
• Vitamine C is DE vitamine voor een mooie, gezonde huid omdat het helpt bij de aanmaak van collageen.

Heb je hier vragen over? Of heb je vragen naar aanleiding van dit artikel? Stel ze gerust. Ik ben altijd bereikbaar op het volgende e-mailadres: .

Bronnen

1. Hendler S.S. & Rorvik D.M. (2008). PDR for Nutritional Supplements. (2nd ed.). Thomson Reuters, Montvale (USA)
2. Voedingsraad (1992). Nederlandse Voedingsnormen 1989. (2e herziene druk). Voorlichtingsbureau voor de Voeding, Den Haag.
3. Bender G.A.; paintings by Thom R.A. (1960). A history of medicine in pictures. Parke, Davis & Company. Detroit (USA).
4. Lind J. (1753). A treatise of the scurvy. In three parts.. Printed by Sands, Murray and Cochran for A. Kincaid & A. Donaldson. Edinburgh (UK)
5. Ellerbeek J.F. (1780). Waarnemingen op ’t Compagnies schip Mars, in zee gestoken den 17 may 1776 en den 16 september op Cabo de Goede Hoop aangekomen. In: Verh. van het Zeeuwsch Genootsch. der Wetensch. Deel 7, Hfdst. 2. Pieter Gillissen, Middelburg. p. 259. Scheepvaartmuseum. Inv.nr. A 3079.
6. Svirbely J.L. & Szent-Györgyi A. (1932). The chemical nature of vitamin C. Biochem J. 26: 865-870.
7. Szent-Györgyi A. (1928). Observations on the function of peroxidase systems and the chemistry of the adrenal cortex. Description of a new carbohydrate derivative. Biochem J. 22: 1387-1409.
8. Institute of Medicine (2000). Dietary Reference Intakes for Vitamin C, Vitamin E, Selenium, and Carotenoids. National Academy Press, Washington (USA).
9. EFSA, European Food Safety Authority (2013). Scientific opinion on dietary reference values for vitamin C. The EFSA Journal 11: 3418, 1-68.
10. Gezondheidsraad (2018). Voedingsnormen voor vitamines en mineralen voor volwassenen. Nr. 2018/19. Gezondheidsraad, Den Haag
11. Simon J.A., Hudes E.S. & Browner W.S. (1998). Serum ascorbic acid and cardiovascular disease prevalence in U.S. adults. Epidemiology 9: 316-321.
12. Zhang J., Ying X. Lu Q. et al. (1999). A single high dose of vitamin C counteracts the acute negative effect on microcirculation induced by smoking a cigarette. Microvasc. Res. 58: 305-311.
13. Kelly G. (2003). The interaction of cigarette smoking and antioxidants. Part III: ascorbic acid. Altern. Med. Rev. 8: 43-54.
14. McRae M.P. (2007). Vitamin C supplementation for treating hypercholesterolemia: a meta-analysis of 16 randomized controlled trials. J. Am. Nutraceut. Ass. 10 (no. 2): 30-37
15. Duffy S.J., Gokce N., Holbrook M. et al. (1999). Treatment of hypertension with ascorbic acid. Lancet 354: 2048-2049.
16. Lévèque N., Muret P., Mary S. et al. (2002). Decrease in skin ascorbic acid concentration with age. Eur. J. Dermatol. 12: XXI-XXII.
17. Cosgrove M.C., Franco O.H., Granger S.P. et al. (2007). Dietary nutrient intakes and skin-aging appearance among middle-aged American women. Am. J. Clin. Nutr. 86: 1225-1231.